Drewniane uderzenia

Któregoś dnia, przechodząc obok dwóch młodych mężczyzn rozmawiających o piłce nożnej, meczach i innych tego typu sezonowych tematach, usłyszałem, jak jeden z nich mówi "odpukać w niemalowane". Zdałem sobie sprawę, że bardzo często używam i słyszę to wyrażenie, ale nigdy nie zastanawiałem się, skąd ono pochodzi.

Używam tego wyrażenia z powodu przesądów, aby zapobiec pechowi lub nieprzyjemnym konsekwencjom pewnych działań. Czasami ostrzegam rozmówcę, niemal jako odruch werbalny, aby pukał w drewno, gdy mówi coś, czego nie chce się wydarzyć. Dyskretnie pukam się w czoło, gdy słyszę o tragedii lub jakiejś tragicznej przepowiedni. Jestem pewien, że wielu z was robi to samo. Dlatego pomyślałem, że dowiem się więcej o tym wyrażeniu.

Pochodzenie tego wyrażenia nie jest znane, ale niektórzy autorzy wskazują na pogańskie rytuały, kiedy wierzono, że duchy lub bóstwa żyją w drzewach. Pukając w drewno, przywoływano je w celu ochrony i odpędzenia zła. Było to również używane jako gest dziękczynienia, gdy duchy przynosiły dobrobyt i szczęście.

Znaczenie rzeźbienia w drewnie u innych ludów

W irlandzkim folklorze drewno jest dotykane, aby podziękować mieszkającym w nim goblinom za szczęście. Grecy czcili dąb, ponieważ było to święte drzewo Zeusa, a Celtowie wierzyli, że w drzewach żyją duchy. Dotykanie tych drzew przynosiło szczęście.

Podobnie jak wiele pogańskich wierzeń, przesądy stały się częścią wiary chrześcijańskiej. Niektórzy kojarzą go z krzyżem. Żydowska wersja pochodzenia tego wyrażenia przenosi nas z powrotem do XV wieku, podczas inkwizycji. Żydzi schronili się przed inkwizytorami w ukrytych synagogach zbudowanych z drewna. Kiedy nowi przybysze chcieli zostać wpuszczeni do środka, wybijali w drewnie kod znany wtajemniczonym. W ten sposób uratowano wiele istnień ludzkich, a pukanie w drewno pozostało gestem przynoszącym szczęście.

Samo wyrażenie jest stosunkowo nowoczesne. W Wielkiej Brytanii powiedzenie to ma formę "touch the wood", a wzmianki o nim pochodzą z 1899 roku. Amerykański odpowiednik - knoch on wood - jest jeszcze nowszy, po raz pierwszy pojawiając się w dokumencie z 1905 roku.

Obecnie widzimy to wyrażenie wszędzie: w języku codziennym, na przedmiotach dekoracyjnych, w literaturze, a nawet w muzyce.