Over4 - wielokrotnie nagradzany pomysł, który może zmienić oblicze miast poprzez modernizację i renowację starych budynków

W maju 2019 roku rozmawialiśmy o Otwarcie domu Over4. Był to ostatni test przed wyjazdem na Węgry, gdzie drewniany dom szkieletowy zbudowany na zasadach skrzynka pasywna miał reprezentować Rumunię w Solar Decathlon Europe. Solar Decathlon Europe to międzynarodowy konkurs, w którym zespoły studenckie z wydziałów na całym świecie mają za zadanie zaprojektować i zbudować domy zasilane wyłącznie z odnawialnych źródeł energii. Tymczasem grupa entuzjastycznych młodych ludzi, którzy zaprojektowali i zbudowali ten projekt, zdobyła 3. miejsce, najlepsze w historii dla rumuńskiego zespołu. Jest to niezwykłe osiągnięcie, biorąc pod uwagę, że ci młodzi ludzie pochodzą z kraju, w którym wiele osób nadal kojarzy domy drewniane tylko domki lub budynki gospodarcze w gospodarstwie domowym. Percepcja się jednak zmienia i domy zbudowane na drewnianej konstrukcji widzimy coraz więcej w Rumunii.

Drużyna Over4 zajęła 3. miejsce, wyprzedzając zespoły z kilkukrotnie większym budżetem. Przeżywaliśmy te emocje i cieszyliśmy się razem z nimi i wszystkimi, którzy wspierali ich przez całą drogę. Gdy emocje opadły, porozmawialiśmy z Daniel Butuceljeden z sześciu młodych ludzi, którzy rozpoczęli projekt 2 lata temu. Chcieliśmy zobaczyć, jak projekt wygląda od środka, jak postrzegają konkurs po jego zakończeniu i jak widzą projekt Over4 w przyszłości.

Czym jest OVER4? Jak i kiedy rozpoczął się projekt, co sprawiło, że do niego doszło?

Over4 zaczęło się od chęci wzięcia udziału w konkursie Solar Decathlon. Na początku było nas 6 osób - ja, Răzvan, Sima, Gicu, Anca, Simona - 3 architektów i 3 inżynierów (Daniel Butucel, Răzvan Butucescu i Cătălin Sima - inżynierowie oraz Gheorghe Ciobanu, Anca Bodale i Simona Șerban - architektura i design.Miałem doświadczenie EFdeN, Ale tylko poprzez przebudowę domu po konkursie w Wersalu w 2014 roku. Wtedy też pośrednio nawiązałem kontakt z konkursem. Latem 2017 roku zakończyliśmy naszą współpracę z EFdeN i wtedy też ogłoszono, że edycja konkursu Solar Decathlon 2019 odbędzie się na Węgrzech. Wyjątkowość tej edycji konkursu polega na tym, że w centrum uwagi znajdują się istniejące budynki, a tym samym zespoły uczestniczące w konkursie muszą opracować koncepcje renowacji mające zastosowanie do istniejącego środowiska budowlanego. Zdecydowaliśmy się wziąć udział w konkursie i przed upływem terminu 18 października udało nam się napisać 20-stronicową propozycję zawierającą: koncepcję architektoniczną, innowacje, plan zarządzania, strategię komunikacji i pozyskiwania funduszy. Chcieliśmy opracować koncepcję zintegrowanej, całościowej renowacji budynków wielorodzinnych wybudowanych w okresie komunizmu, pięciokondygnacyjnych. Krótko mówiąc, bloków P+4. W październiku 2017 r. wysłaliśmy wniosek wraz z bezzwrotną opłatą w wysokości 850 euro (nasze własne pieniądze), a w Boże Narodzenie otrzymaliśmy odpowiedź. Rumunia miała wziąć udział w "Solar House Olympics" 2019 na Węgrzech, wraz z 15 innymi zespołami z 12 krajów i 4 kontynentów. Od tego zaczęła się nasza historia.

Nazwa Over4 jest ściśle związana z naszą koncepcją renowacji. Proponujemy pionowe rozszerzenie przestrzeni użytkowej, loft bloków P+4 i stąd wzięła się nazwa, że mamy ponad 4 poziomy. Zdecydowaliśmy się na tę nazwę w Bukareszcie, na placu Uniwersyteckim, po losowym zapytaniu ludzi na ulicy, co sądzą o naszych wariantach nazw (były Over4 i 5Fix) i koncepcji renowacji. Over4 wygrało miażdżącą przewagą, a jednocześnie otrzymaliśmy wiele opinii od ludzi mieszkających w blokach P+4.

Co było najtrudniejsze przez cały ten czas: tworzenie zespołu, faktyczna realizacja, znalezienie sponsorów, wsparcie fizyczne i moralne?

Każdy etap był trudny na swój sposób, ponieważ po raz pierwszy realizowaliśmy taki projekt. Zaczęliśmy od złej stopy, ponieważ musieliśmy poradzić sobie z dyplomami / licencjami (cała nasza szóstka była na ostatnich latach) i nie mieliśmy nawet miejsca do pracy. Pierwsze 4 miesiące projektu spędziliśmy w domu u Răzvana, Anki lub w kawiarniach.

Jeśli chodzi o projektowanie, mieliśmy tę przewagę, że byliśmy już dość dobrze przygotowani z technicznego punktu widzenia, a dużym wyzwaniem było skorelowanie lub dostosowanie wszystkiego do tego, co otrzymywaliśmy od partnerów. Zdarzały się sytuacje, w których musieliśmy dostosować pewne rozwiązania projektowe, ponieważ nie otrzymaliśmy tego, czego chcieliśmy.

Osobiście powiedziałbym, że znalezienie partnerów było jednym z największych wyzwań. Nikt wcześniej nie zajmował się fundraisingiem, to było coś, czego nauczyliśmy się po drodze. Przestudiowaliśmy trochę tę dziedzinę, przyjrzeliśmy się poprzednim zespołom, jak to robią, ustaliliśmy strategię i zabraliśmy się do pracy. Rozpoczęliśmy kampanię fundraisingową we wrześniu 2017 roku i od tego czasu zbieramy fundusze, ponad 80 partnerów byli w mniejszym lub większym stopniu zaangażowani w projekt, dzięki czemu wszystko było możliwe. Chciałbym im również podziękować.

Przechodząc do strony praktycznej (w lutym 2019 r. rozpoczęliśmy budowę hali w Targoviste), zaczęliśmy odczuwać radość, na którą czekaliśmy od ponad roku. Budowa poszła bardzo dobrze, ponieważ mieliśmy Gheorghe (Gheorghe Andrei, członek zespołu Over4, student studiów magisterskich w UTCB), doskonałego inżyniera-rzemieślnika i wykwalifikowanego we wszystkim. Dużym wyzwaniem była współpraca z partnerami, upewnienie się, że wszystko dotarło na czas i niczego nie przeoczyliśmy. Było to więc ściśle uzależnione od pozyskiwania funduszy.

Zarządzanie zespołem było chyba najtrudniejsze ze wszystkich. Nad projektem stale pracowało 30 osób, głównie studentów, którzy równolegle mieli zajęcia i egzaminy. Mieliśmy studentów architektury, projektowania wnętrz, urbanistyki, inżynierii lądowej, instalacji, zarządzania, stosunków europejskich i politechniki. Każdy z innymi potrzebami i opiniami. Wszyscy byliśmy wolontariuszami, od 16-godzinnego robotnika na budowie do 8-godzinnego wolontariusza tygodniowo. Zarządzanie zespołem było dużym wyzwaniem, z którego wszyscy wyciągnęliśmy ważne wnioski.

Podsumowując, powiedziałbym, że część koordynacyjna była zdecydowanie najtrudniejsza ze wszystkich, ponieważ wszystkie działania są ze sobą powiązane i współzależne. Zaczynaliśmy jako start-up, od zera. Nie mając absolutnie nic. Tylko z marzeniami, nadziejami i częściowym wsparciem moralnym rodziców i krewnych.

Czego najbardziej obawiałeś się podczas zawodów, siebie (możliwych niewykrytych błędów), innych czy czegoś innego?

Opuściliśmy Rumunię z myślą, że damy z siebie wszystko, aby opuścić zawody zadowoleni ze wszystkiego, co osiągnęliśmy, niezależnie od tego, gdzie skończymy w klasyfikacji. Od początku wiedzieliśmy, że startujemy z drugą najlepszą szansą, że nie mamy takich budżetów jak inne zespoły i że to będzie, w mniejszym lub większym stopniu, decydujące w zawodach. To był jeden z powodów, dla których na początku nie stawialiśmy sobie żadnych oczekiwań.

Byliśmy bardzo zdenerwowani transportem, ponieważ gdyby wydarzyło się coś nieprzewidzianego (opóźnienia, wypadek, uszkodzenie ładunku podczas transportu), wszystko wypadłoby z naszego harmonogramu. Każda z 6 ciężarówek, którymi transportowaliśmy dom z Bukaresztu do Szentendre, była wyczekiwana i rozładowywana z zapartym tchem. Ostatecznie wszystko dotarło bezpiecznie, z małymi wyjątkami.

Byliśmy bardzo rygorystyczni od pierwszego do ostatniego z 15 dni montażu, dzięki czemu uniknęliśmy nieprzyjemnych niespodzianek. Fakt, że najpierw zbudowaliśmy dom w Bukareszcie był dla nas ogromnym plusem. Na Węgrzech ćwiczyliśmy tylko montaż, więcej czasu poświęciliśmy na wykończenie i instalacje. Mieliśmy jeden z najlepszych planów bezpieczeństwa i higieny pracy, a ponadto mieliśmy Cosmina Stanciu i Alexandrę Ene, koordynatorów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy, którzy wykonali świetną robotę. W rezultacie byliśmy pierwszym zespołem w konkursie, który przeszedł wszystkie kontrole techniczne i oficjalnie przystąpił do konkursu. Patrząc na konkurencję, zdaliśmy sobie sprawę, że radzimy sobie bardzo dobrze w niektórych obszarach i że możemy zrekompensować niewielki budżet. Od tego momentu wiedzieliśmy, że możemy konkurować na równych zasadach, nawet z Delft (Uniwersytet Techniczny w Delft, Holandia, który opracował projekt MOR, zdobywca drugiego miejsca, red.), który miał dom wart ponad milion euro. I zrobiłem to.

Zdobyliście 3. miejsce, będąc pierwszą rumuńską drużyną, która stanęła na podium w tych zawodach. Patrząc wstecz, co zrobiłbyś inaczej, co byś poprawił?

To bardzo dobre pytanie. Myślę, że bylibyśmy znacznie bardziej wydajni, gdybyśmy nie mieli przestojów, gdybyśmy rozpoczęli kampanię zbierania funduszy znacznie wcześniej i rozpoczęli rozmowy z partnerami strategicznymi, takimi jak Ministerstwo Rozwoju, i gdybyśmy bardziej nalegali na każde indywidualne wyzwanie, aby zdobyć więcej punktów. Ale ponieważ wszystkie zasoby były ograniczone, a my byliśmy tylko garstką strusi z wielkimi marzeniami, myślę, że wyniki, które osiągnęliśmy, przekraczają nasze początkowe oczekiwania.

Udowodniłeś, że stworzyłeś opłacalny projekt. Co dalej? Czy jest szansa na realizację projektu? Jak myślisz, w jaki sposób zmaterializuje się transformacja dzielnic akademików?

Projekt zintegrowanej renowacji bloków mieszkalnych zbudowanych w okresie komunistycznym jest znacznie bardziej złożonym projektem, niż przewidywaliśmy, ponieważ w jego centrum znajduje się problem społeczny i legislacyjny, którego rozwiązanie zajmuje bardzo dużo czasu. 95% lokatorów to właściciele, w tej chwili ma miejsce transformacja pod względem kategorii społecznych i wiekowych mieszkających w tych blokach. Jednocześnie wszystkie wysiłki muszą być połączone z aktywnym dialogiem z władzami w celu stworzenia egzekwowalnych i skutecznych ram prawnych dla realizacji projektu.

Jest duża szansa, że projekt zostanie zrealizowany w niedalekiej przyszłości w ramach pilotażowego projektu finansowanego z funduszy europejskich. Wyremontujmy blok, przetestujmy go i monitorujmy, a następnie wyciągnijmy wnioski: jakie są korzyści w stosunku do inwestycji i gdzie można dokonać korekt. Następnie można go powielić i dostosować do danego obszaru.

Czy uważasz, że istnieje realna szansa na włączenie do krajowej strategii nZEB?

Dlaczego nie! Spędziliśmy ostatnie 18 miesięcy badając obszar, o którym w ostatnich latach niewiele się mówiło. Szukaliśmy danych na temat budynków zbudowanych w czasach komunizmu, co nie było łatwym zadaniem. Postawiliśmy przed społecznością zawodową duże wyzwanie, jakim jest długoterminowa renowacja i stworzenie skutecznego mechanizmu, dzięki któremu możemy przedłużyć żywotność badanych przez nas budynków. Udowodniliśmy w najbardziej prestiżowym międzynarodowym konkursie, że mamy realny projekt i że szkolimy przyszłych profesjonalistów, których rumuński rynek budowlany bardzo potrzebuje. Odpowiedź brzmi: tak, istnieją realne szanse i chcemy się w nie zaangażować.

Gratulacje dla zespołu Over4 za ich wysiłek i zaangażowanie oraz dla wszystkich, którzy przyczynili się do ich sukcesu! Mówiąc o zaangażowaniu! Over4 jest teraz zaangażowany w budowę domu dla samotnej matki z 6 dzieci, projekt humanitarny Eli Builds. Jeszcze raz gratulacje!