Historie, legendy, mity - Koń trojański

Używamy wyrażenia Koń trojański gdy problem został rozwiązany za pomocą podstępu lub gdy chcemy zasugerować, że podstępny prezent może zrujnować związek lub sytuację. Jest to wynik legendy znanej również jako opowieść drewniany koń (tłumaczenie z greki Homera) i wielu z was zapewne ją zna. Jeśli nie zaliczasz się do nich lub chciałbyś przeczytać ją ponownie, znajdź ją poniżej. Dowiesz się również, czy jest to tylko legenda, czy też jest w niej ziarno prawdy.

Timeo danaos et dona ferentes

Historia ta jest bardzo stara, ma około 2500 lat. Znamy ją z poematu Homera Iliada. Legenda zaczyna się od rywalizacji między trzema boginiami, Afrodytą, Herą i Ateną. Każda z nich chciała wygrać złote jabłko, na którym było napisane dla najpiękniejszych. Kiedy młody trojański książę Parys, sędzia konkursu, oferuje jabłko Afrodycie, ta pozwala mu poślubić Helenę, najpiękniejszą kobietę na świecie, która była żoną greckiego króla Menelaosa. Parys porywa Helenę i zabiera ją do Troi, a Menelaos wysyła armię dowodzoną przez Odyseusza, aby ją sprowadzić. Tak rozpoczęła się 10-letnia wojna między Grekami a Trojanami.

Pod koniec 10 lat armia dowodzona przez greckiego generała Odyseusza była zmęczona, a żołnierze tęsknili za powrotem do domu. Troja okazała się ufortyfikowanym miastem z silnymi murami otaczającymi, bardzo trudnym do zdobycia. Odyseusz modlił się więc do bogini Ateny o pomoc w zdobyciu Troi. Atena, rozgniewana na Trojan z powodu jabłka, które Parys ofiarował Afrodycie, podsunęła mu pomysł zbudowania gigantycznego drewnianego konia, wewnątrz którego mógł ukryć grupę elitarnych żołnierzy, a reszta armii udawała, że wycofuje się do morza. Podejrzewając, że został porzucony, koń zostanie zabrany do fortecy przez Trojan, a ukryci greccy żołnierze wyłonią się i zaatakują.

Odyseusz rozkazał swoim ludziom zbudować gigantycznego konia, który według legendy został wykonany w 3 dni. Kiedy był gotowy, 40 elitarnych żołnierzy na czele z Odyseuszem weszło przez tajną zapadnię do środka, ukrywając się. Reszta armii, z wyjątkiem jednego żołnierza, naśladowała odwrót do morza. Pozostały żołnierz przekonał mieszkańców Troi, że został pozostawiony z drewnianym koniem jako ofiara dla bogini Ateny, aby nie rozgniewali się, że są tchórzami i nie obalili ich statków.

Niektórzy przedstawiciele miasta nie uwierzyli w opowieść Greka, wśród nich kapłan Laocoon, który powiedział: Timeo danaos et dona Ferentes (Boję się Greków, kiedy daję prezenty), słynne już wyrażenie. Jednak Trojanie decydują się wprowadzić konia do miasta. W nocy, kiedy wszyscy spali po wielkiej uczcie, którą przygotowali z okazji wygranej wojny, Grecy zsiedli z konia, otworzyli bramy miasta żołnierzom, którzy wrócili w schronieniu nocy, zabili lub wzięli do niewoli wszystkich mieszkańców i podpalili miasto.

Ile w tym legendy, a ile prawdy?

Taka jest legenda. Ale czy jest w niej jakaś prawda? Czy Parys, Ulisses, Helena istnieli? Przez długi czas sądzono, że to tylko historia napisana dla rozrywki. Ale w 1884 roku Niemiec Heinrich Schliemann, archeolog amator, udowodnił, że w pobliżu starożytnego grzbietu Hisarlik w Turcji znajdowało się wielkie miasto z własnym Akropolem, świątyniami i budynkami, które w rzeczywistości było miastem Troja.

W 1871 roku Schliemann rozpoczął wykopaliska na wzgórzu Hisarlik, w pobliżu współczesnego miasta Canakkale, i odkrył jeszcze więcej, niż się spodziewano. Na miejscu znaleziono dowody na to, że Troja istniała już 2500 lat przed wzmianką Homera i przetrwała do VI wieku naszej ery. Odkrycie to całkowicie zmieniło postrzeganie poematów Homera. Nie tylko odkryto, ale także znaleziono dowody na to, że Troja była dużą fortecą z prawie 10 000 mieszkańców, fortyfikacjami, murami obronnymi, wieżami i wysoko rozwiniętym miastem. Troja była wielkim portem na Morzu Egejskim i wielkim centrum handlowym tamtych czasów.

Być może w pewnym momencie Odyseusz, Helena i Parys mieszkali w fortecy.